Con don là con gì, có giống con hến không? Con don có gì ngon mà là đặc sản Don Quảng Ngãi?

Nếu lần đầu tiên nghe cái tên Don Quảng Ngãi thì chắc chẳng ai có thể hình dung được hương vị cũng như hình thức của của chúng.

Trả lời:

Đầu tiên là về con don

Don thuộc loài nhuyễn thể, vỏ có hai mảnh hình dẹt và dài chỉ hơn 1 phân. Con Don thuộc họ nhà hến, thân là hai nửa vỏ úp vào nhau nhưng don nhỏ hơn hến, và chỉ có ở sông nước Quảng Ngãi.

Bên trong phần thịt có màu vàng nhạt và vài tua dài tủa xung quanh. Don Quảng Ngãi được người dân yêu thích nhờ độ ngọt thanh tự nhiên và chúng là đặc sản chỉ có ở mỗi xứ này.

Người ta bắt con don như nào, chế biến ra sao?

Don được cào ở vùng cửa sông Trà và sông Vệ. Công cuộc cào don cũng không hề dễ, vì người ta phải ngâm nước hàng giờ và cào thật sâu mới có được số lượng nhiều.

Don khi cào về sẽ được chà vỏ, rửa thật sạch mà ngâm cho nhả hết cát. Sau đó, người ta luộc cho đến khi há miệng để có được nước dùng ngọt thanh tự nhiên và nguyên chất. Tùy khẩu vị mà nêm nếm cho thật vừa miệng, nhưng nhất thiết phải có một chút cay the từ ớt để tăng độ kích thích.

Don Quảng Ngãi có gì hấp dẫn mà lại thành đặc sản?

Thịt don đã tách vỏ, cho thêm hành tây thái sợi, tỏi băm nhuyễn và rắc thêm vài hạt tiêu là đã đủ đầy hương vị cho đặc sản xứ Quảng. Nhúng bánh tráng nướng cho đến khi chúng mềm và ngậm nước, hãy thong thả múc từng muỗng don ăn cùng để cảm nhận sự hòa quyện trong từng thành phần.

Không chỉ ăn cùng nước súp nóng, Don Quảng Ngãi có thể chế biến thêm thành kiểu xào hay tô cháo ấm nồng, thơm thanh.

Không quá đậm đà, nổi bật nhưng vị ngọt thanh tinh tế và chút cay nồng đan xen của món Don đã trở thành niềm tự hào của ẩm thực thành phố này. Chúng chân chất, bình dị như chính tính cách của người dân nơi đây.

Còn con hến thì sao?

Hến thì quen thuộc hơn với nhiều người. Hến chỉ nhỉnh hơn đầu ngón tay út, có vỏ hình bầu dục hay tam giác, có khi gần tròn, cân đối, phồng to và dày. Vùng đỉnh vỏ nhô cao. Phần đầu và đuôi gần bằng nhau. Cạnh trước và sau đều tròn, cạnh bụng cong nhiều hơn. Mặt ngoài vỏ nhẵn và bóng, màu vàng xanh hay vàng đen. Mặt trong màu trắng hay xám.

Hến vốn sinh ra từ rạch, lớn lên một tí là ra sông, khi trưởng thành thì sống ở vùng cồn. Lúc hến sống được bên cồn là rất mập, trắng lại tròn, nên rất ngon.

Từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch, nước sông cạn, con hến cũng sinh sôi nảy nở sau một mùa mưa (ở Quảng Nam). Hến có quanh năm, nhưng "rộ mùa" chủ yếu từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch. Tháng 3, mùa nước sông cạn, con hến qua một mùa mưa cũng sinh sôi nảy nở nhiều

Hến trong thế giới ẩm thực có gì đặc biệt?

So với con don, hến là món ăn rất quen thuộc với nhiều người Việt Nam. Canh hến nấu bầu, hến xào, cơm hến, bánh đa xúc hến... đều là những món ăn dân dã nhưng hương vị đậm đà, thơm ngon khó quên.

Đặc biệt, hến là một trong những loại động vật có tính giải nhiệt, thường được sử dụng để chế biến thành canh ngon ăn kèm cơm vào mùa hè. Vào những ngày nắng nóng, được thưởng thức một bát canh hến, cả cái nắng hè như dịu lại, bạn cảm thấy mát mẻ từ trong ra ngoài.

Cần lưu ý, sau khi ăn hến không nên ăn hoa quả vì dễ bị đau bụng. Ngoài ra, không nên ăn hến và uống bia cùng lúc, bởi sẽ làm tăng tốc hình thành axit uric dư thừa dẫn tới mắc chứng gút, viêm khớp xương.